زمان سنجی و کار سنجی در تولید

ده راز ارزیابی و کار و زمان (کار سنجی و زمان سنجی) در تولید

1- شرح شغل 2-قوانین ایمنی و اداره کار 3- سن و جنیست 4-فصل های خاص مصل تابستان 5-ارزیابی مدیر و مهندس 6-استراتژی و داشتن سیاست تولیدی 7-رویه و دستورالعمل های تولیدی و نت 8-پایلوت 9-روش سنجی 10-روش های تویوتا

کارسنجی و زمان سنجی یکی از مهارت های مهم مدیریت تولید و دانشجویان رشته مهندسی صنایع است که بازار کار از آنها توقع دارد و کارسنجی و زمان سنجی Time-and-motion study تحلیل زمان لازم برای انجام حرکات مختلف جهت انجام یک کار است.

هدف این مقاله، در ابتدا تعریف مطالعه کار و زمان و سپس معرفی نحوه اجرایی کارسنجی و زمان سنجی و هم‌چنین متد های قدیم و جدید این امر می باشد. کار سنجی برای امور ستادی و زمان سنجی برای امور صف و تولیدی صورت می پذیرد. یکی از عوامل اصلی و پایه ای در عصر امروز و مخصوصا در کارخانجات و واحد های تولیدی و سازمان ها ، عنصر زمان است، به طوری که نمی توان از کنار ان گذشت و از ابطال و به هدر رفتن آن به سادگی گذشت و از مسائل به روز دنیا، جلوگیری از ابطال زمان است. از تکنیک های مطالعه کار می توان به کارسنجی اشاره کرد که در راستای افزایش ثمر بخشی سازمان می باشد.

آموزش 3 راز مخفی در زمان سنجی ، که اگر رعایت نکنید زمان سنجی و ارزیابی شما ارزشی ندارد.

(جهت دیدن اموزش کلیک کنید)

شما حتماً به عنوان سرپرست، مدیر و یا کارشناس با یکی از چالش‌های زیر روبه‌رو بوده‌اید:

1. هر واحد کارخانه یا سازمان به چه تعداد پرسنل نیاز دارد؟
2. ظرفیت هر یک از قسمت های کارخانه یا سازمان چه مقدار بایستی باشد؟
3. در هر پست به چه میزان اضافه کاری نیاز است؟
4. چگونه به نرخ تولید می‌توان سرعت داد؟
5. تخصیص توان در حالت فعلی تا چه حد کارایی لازم را دارد؟
6. نوسانات تولید چگونه توسط پرسنل مجموعه ایجاد می‌گردد؟
7. عملکرد فعلی چند درصد ظرفیت واقعی می‌باشد؟ ظرفیت واقعی چه مقدار است؟
8. بیکاری پرسنل خطوط تولیدی/غیرتولیدی چگونه قابل کاهش است؟
9. هزینه‌های ناشی از نیروی انسانی درگیر تولید تا چه حد قابل کاهش است؟
10. هزینه واقعی فعالیت های پیمانکاری چگونه باید تعیین گردد؟
11. به چه تعداد پرسنل اداری در قسمت‌های مختلف نیاز است؟

                         سوال: با کدام روش و شیوه ی کاری می توان به تمامی این سوالات پاسخ داد ؟

مشخصه!! با تکنیک های مهندسی صنایع و صد البته ارزیابی کار و زمان !!

تاریخچه کارسنجی و زمان‌سنجی

فردریک تیلور؛ در سالهای ۱۹۰۳ و ۱۹۱۱ میلادی فردریک تیلور کتابی تحت عنوان مدیریت کارگاه و کتاب اصول مدیریت علمی را منتشر کرد. تیلور سابقه تحصیلات مهندسی را داشت و بر کارایی بیشترین تاکید را می‌نمود. تیلور را پدر علم مدیریت هم نامیده اند، او در زمان خود متوجه بهره وری پایین سازمانهای آمریکایی شد و علت اصلی را نبود روشهای علمی و تنبلی نیروی انسانی خواند.

هنری گانت : بعد از فردریک تیلور همکار وی هنری ال گانت راه وی را ادامه داد ، از کارهای مهم وی استفاده از نمودار میله ای به مثابه یک روش برنامه ریزی بود (همان نمودار گانت یا جدول کارنما)

فرانک و لیلیان گیلبرت : بعد از گانت می توان به فرانک و لیلیان گیلبرت اشاره نمود. روشی که آنها ابداع کردند بر عکس نامشان یعنی تربلیگ (Treblig) بودکه اشاره به روش‌های صحیح انجام کار دارد. نکته قابل تامل آنجاست که تمامی این افراد را جزو دسته بندی های تاریخی مدیریت و بین سالهای ۱۹۰۰ تا ۱۹۲۵ قرار می دهند ، دیگر آنکه اشاره همه این سه تن به انجام یک کار بصورت بهینه و بادید یک بعدی مادی و افزایش کارایی می باشد.

به هر حال علی رغم گذشت سال‌ها این روش و گفته ها هم چنان در طراحی شغل – کارسنجی و … در مدیریت‌های امروزی بعنوان مبنا مورد کانون توجه می باشد.

زمانسنجی و کارسنجی چیست؟

به طور کلی باید بیان داشت زمان‌سنجی و کارسنجی برای ورود به صنایع و سازمان‌ها محدودیت نمی‌شناسد. در هر مجموعه‌ای فارغ از مباحث صف یا ستاد بودن فعالیت، می‌توان جهت مشخص نمودن خروجی هر قسمت (سازمان، شرکت، صنعت و ...)، زمان استاندارد تولید یا ارائه خدمت، تعیین تعداد پرسنل مورد نیاز و... از کارسنجی و زمان‌سنجی بهره برد.
حتی جالب آن که شرکت‌هایی که با استفاده از قراردادهای پیمانکاری، فعالیت‌های مجموعه خود را عملیاتی می‌نمایند، جهت تعیین دستمزد و موعد تحویل میتوانند از کارسنجی و زمان‌سنجی بهره گیرند. باید توجه داشت در هر فعالیتی که توسط انسان و حتی ربات صورت گیرد زمان‌سنجی و کارسنجی میتواند باعث افزایش سرعت و راندمان گردد.

زمان سنجی

عبارتند ازتکنیک های مختلف به منظور تعیین زمان لازم برای یک اپراتور واجد شرایط که کار مشخصی را درسطح کارایی معین انجام می دهد.

به عبارتی می توان گفت که زمانسنجی روشی است که از طریق آن می توان به منافع بسیاری مانند ارئه خدمات بهتر ،کاهش هزینه ها ،ارتقای عملکرد انسانی ،فزونی تولید دست یافت وبه مدیریت کمک می کند که زمان غیر موثر تولید را زمان موثر آن جدا کند و در واحد هایی که از این فرایند استفاده نمی شود مقدار زیادی زمان غیر مفید وجود دارد که می توان آن راحذف نمود و در نهایت بهره وری نیروی انسانی و ماشین آلات را افزایش داد .

برخی از مهم اهداف زمان سنجی

1-تعیین تعداد کارگران و اپراتورهای تولیدی مورد نیاز

2-تعیین تعداد ماشین های تولیدی مورد نیاز

3-بالانس خطوط مونتاژ

4- طراحی خط تولید و ایستگا ه های کاری قبل از نصب و راه اندازی آن

5-بررسی کارآیی نیروی انسانی

6-برنامه‌ریزی زمانی کل تولیدات

7- بدست آوردن زمان بیکاری پرسنل

000- و مهم تر از همه ببینم آیا تعداد نفرات مشغول بکار در شرکت استاندارد و نرمال است یا زیادی هستند و درحال اتلاف انرژی و پول سازمان...

تکنیک های مختلف زمان سنجی :

الف ) روش های مشاهده  مستقیم  (Direct Observation Methods )

1- زمان سنجی با ساعت های متوقف شونده  (stop watch)

2- روش نمونه برداری فعا لیت کار  (work sampling) :  

روشی است که در آن در طول یک پریود زمانی تعداد زیادی مشاهدهدات آنی از گروه ماشین آلات ،فرایند ها و یا کارگران انجام می پذیرد و در هر مشاهده آنچه را که در آن لحظه اتفاق می افتد ثبت می کند. درصد مشاهدات ثبت شده جهت یک فعالیت یا تاخیری خاص بعنوان مقیاس جهت درصدی از زمان که در طی آن ،فعالیت یا تاخیر خاص اتفاق می افتد در نظر گرفته می شود.

3- روش زمانسنجی گروهی GTT (Group  Timing  Technique )

ب ) روش های ترکیبی  (synthetic  Methods )

1- استفاده از داد ه های استاندارد  (using standard data )

2- سیستم های زمان های از قبل تعیین شده برای حرکات  (PMTS)

این سیستم ،سیستمی است که زمان های یک فعالیت را به صورت استاندارد برای یک فعالیت استاندارد مشخص کرده است.

ج ) روش های تخمینی ( Estimating  Methods ‌)

1- روش تخمین تحلیلی (Analytical  Estimating)

2-روش تخمین مقایسه ای (Comparative Estimating)

د) سیستم های زمانسنجی رباتها RTM  ( Robot Time  and Motion )

زمان سنجی با روش ساعت های متوقف شونده ( Stop watch ) :

به طور کلی در سیستم های زمانسنجی،فعالیت ها به دو گروه تقسیم می شوند:

1 -فعالیت های تکراری :به آن گروه از کار ها اطلاق می گردند که بصورت پیوسته در سالن تولید انجام می شوند مانند عملیات پرسکاری

2- فعالیت های غیر تکراری :به آن دسته از فعالیت هایی اطلاق می گردند که به ندرت تکرارمی شوند مانند فعالیت های  تعمیراتی

 Stop watch این روش،یکی از عمده ترین سیستمهای زمانسنجی است که در طی آن ودر حین انجام کار- با توجه به مشاهده مستقیمی که از سیکل کاری صورت می پذیرد-زمانسنجی انجام می گردد.از این روش فقط برای فعالیتها یی که بصورت تکراری انجام می پذیرند باید استفاده نمود.خصوصیات مهم این سیستم زمانسنجی آن است که هر چه تعداد مشاهده سیکل کاری افزایش یابد دقت نتایج بدست آمده بهبود می یابد.

• چهار اصل عمده زیر در این سیستم زمانسنجی برقرار است :

1-نقطه شروع و ختم دقیق کار و روش انجام کار شامل کلیه جزئیات آن مانند مواد، ماشین آلات، شرایط کاری و سایر موارد دیگر باید دقیقا مشخص شود.

2-یک سیستم ثبت زمان مشاهده برای کار مورد مطالعه تعیین شود.

3-مفهوم واضحی از ضریب عملکرد تعیین شود.

4-روشی برای تخصیص الونس به عناصر کاری تعیین شود.

کارسنجی

عبارت است از روش انجام یک کار با هدف یافتن بهترین روش انجام آن، در کارسنجی باید بر اساس نوع و ماهیت کار، از یک روش یا ترکیبی از چند روش استفاده نمود. به کارسنجی روش‌سنجی نیز میگویند، کاربرد کارسنجی بسیار تأثیرگذار است و اثر بخشی سازمان را افزایش می‌دهد.

اصول کارسنجی عبارتند از

• در مبحث کارسنجی روش کار، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
•  روش به‌ کار گرفته شده در کارسنجی باید قابل درک و کاربردی باشد.
•  استانداردهای کاری در کارسنجی نباید نه در سطح خیلی بالا و نه در سطح خیلی پایین تعیین گردد.
•  هزینه‌های مربوط به کارسنجی باید به گونه‌ای باشد که در مقایسه با منافع در سطح پایین‌تری قرار گیرند و در این صورت است که می‌تواند پذیرفته و اجرا شود.

روش‌های کارسنجی نیز شامل موارد زیر هستند

• روش استفاده و بهره‌وری از سوابق گذشته
•  روش گزارش‌گیری
•  روش نمونه‌گیری و نمونه‌برداری
•  روش زمان‌سنجی
•  روش عناصر از پیش تعیین شده

ارزیابی کار و زمان در دو بخش (ستادی و غیر ستادی) مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد. ستادی یعنی نفرات اداری و دفتری و غیر ستادی یعنی عملیاتی و اجرایی و اپراتورها.

مثال: مدیر شرکت از شما می خواهد دو واحد شرکت را، یکی بخش اداری (واحد مالی- کارکنان حسابداری و مالی) و دیگری واحد (مونتاژ- کارگران جوشکار و برشکار) را  ارزیابی کار و زمان (روش سنجی) کنید.

5 نکته مهم طلایی در کارسنجی و زمان سنجی

چند نکته مهم طلایی که هیچ منبعی (به جز اینجا) بهش اشاره نشده است:

1- نکته مهم اول: برای ارزیابی کردن نیروهای سازمان باید و حتما آیین نامه و الزمات استاندارد بین المللی را مطالعه بفرمایید.

مثال میزنم؛ معیار اندازه گیری و ارزیابی، کار کردن یک جوشکار در ارتفاع 10 متری با کسی که در سطح زمین است بسیار متفاوت است. به این علت که شرایط فزیزیکی کار و ارگونومی و.. را باید در ارزیابی کار لحاظ کنیم. مثلا زمان بیکاری مجاز برای کسی که در محیط با سر و صدای بالای 85 دسیبل کار می کند، باید 4 ساعت محاسبه شود.

2- نکته مهم دوم: قبل از اجرای ارزیابی کار و زمان باید و باید شرح (شغل- وظایف - اختیارات و مسولیت ) هر شخص در هر حوزه کاری (سمت شغلی) مشخص و تدوین شده باشد. داشتن شرح وظایف مثل یک نقشه راه برای شماست. مثال میزنم؛ هدف مدیریت شرکت تعدیل نیروهای بخش اداری است! یعنی میخواد بدونه از 10  نفر موجود چند نفر اضافه در این بخش هستند؟ یا میخواد بدونه چه کسانی کمتر کار میکنند؟ یا چه کسانی کمتر برای شرکت قدم های مثبت بر میدارند؟ یا چرا خروجی تولید نسبت به سه ماه قبل کمتر شده و..

وقتی شما ندونید کار و وظیفه افراد چیه؟ چجوری میخواید ارزیابی شون کنید؟ نکنه میخواید از خودشون بپرسید😵!!  چون بسیار دیدم این کار را...!

نکته اینکه مشکلی نیست بپرسید و باید هم بپرسید چون باید بخشی از کارشان را توضیح بدهند. اما اگر شما هم ندونید که (کارمند) چه کارهایی را باید براساس شرح وظایفش انجام بده! براحتی میتونند با حرف هایشان به شما حقه بزنند. و در نهایت گزارش شما ناقص خواهد بود.

3- نکته مهم سوم: قبل از ارائه گزارش به مدیریت، با دقت بالا محاسبات خودتان را چک کنید! چون اگر محاسبات شما اشتباه باشد (وارد کردن اعداد اشتباه) و یا براساس واقعیت نباشد، حقیقتا یک یا چند نفر را بیچاره کرده اید!!! پس لطفا در ارائه گزارش نه کم بگذارید نه زیاد.

4- نکته مهم چهارم: صرفا همیشه ارزیابی کار و زمان برای تعدیل نیرو نمی باشد. گاها برای افزایش دادن نیروهای یک بخش است یا ارزیابی عملکرد سالیانه و حتی مطمئن شدن از عملکرد سیستم و افراد است.

5- نکته مهم پنجم:  روش زمان سنجی در مدیریت تولید با مدیریت پروژه کاملا متفاوت است.

جهت دیدن این ویدیوی اموزشی 6 دقیقه ی (کلیک) کنید.

 انواع عناصر

۱-عنصر تکراری : عنصری است که در هر یک از سیکل های کار اتفاق می افتد! مانند سرویس روزانه دستگاه یا آماده سازی روزانه ماشین قبل از شروع کار

۲-عنصر موقت : عنصری است که در همه سیکل های کاری اتفاق نمی افتد و ممکن است در فواصل منظم یا نامنظم رخ دهد مانند تنظیم ماشین برای تولید قطعات برنامه ریزی نشده یا حالت های خاص ماشینکاری

۳-عنصر ثابت : عنصری است که زمان پایه آن در هر حالت (هر موقع که سیکل انجام شود )ثابت باقی می مانند. مانند روشن کردن یک سری دستگاه ها برای شروع کار مثل چراغ ها، روشن کردن ماشین، گرم شدن ماشین قبل از شروع کار و...، و یا نصب یک قطعه روی ماشین. دقت کنید این مورد با موردهای دیگه اشتباه گرفته نشه!

۴-عنصر متغییر : عنصری است که زمان پایه مربوط به آن با توجه به وابستگی آن به مشخصه ایی از محصول، پروسه و ابزار تغییر می نماید مانند زمان حمل یک قطعه از یک محل به محل دیگر (پارامتر مسافت در زمان اثر دارد) مثلا زمان حمل با گاری چهارچرخ متفاوت از حمل با لیف تراک است.

۵- عنصر ماشینی : عنصری که بصورت اتوماتیک بوسیله یک ماشین تولیدی انجام می پذیرد مانند فشار بر یک   بدنه فلزی جهت شکل پذیری یا ماشینکاری یک قطعه فلزی با ماشین تراش معمولی یا CNC. 

۶-عنصر دستی : عنصری است که توسط دست کارگر انجام می شود، این مورد سایر اعضای بدن را نیز شامل می شود مانند نصب قطعه با دست،جوشکاری با الکترود،گیرس کاری، سنگ زنی و...

۷-عنصر خارجی : عنصری است که در طی زمان سنجی دیده می شود ولی یک قسمت غیر ضروری در انجام کار می باش و یا عنصری است که وقوع آن از قبل پیش بینی نشده باشد مانند چایی خوردن در حین انجام کار یا تماس اضطراری از حاچ خانم!

تعیین بیکاری های مجاز (Allowances)

پس از محاسبه زمان نرمال بايد بیکاری های مجاز به نام الونس را که درصدی از زمان انجام کار را تشکیل می دهند تعيين كرد كه كليه موارد مربوط به تاخيرات و خستگي هاي ناشي از اثر كار و ساير موارد ديگر را در برگیرد.

انواع الونس:

1- الونس هايي كه به كل زمان سيكل كاري افزوده مي‌شوند. اين الونس ها بصورت درصدي از زمان سيكل نشان داده شده و شامل نيازهاي شخصي، تميز كردن ايستگاه كاري و روغنكاري ماشين مي‌شود .

2- الونسهايي كه فقط به زمان ماشين اضافه مي‌شوند شامل زمان لازم براي تعمير ابزار .

3- الونس هايي كه به زمان تلاش فرد اضافه مي‌شوند. مانند الونس راحتی.

**** کمی جلوتر انواع الونس ها را به روشی دیگر (نوع بیان) تشریح و توضیح داده ام.

عوامل مؤثر در تعيين درصد بيكاري مجاز:

Aـ عوامل فردي :

1. -شرایط روحی و جسمانی
2. -استعداد در یادگیری
3. -تغذیه

Bـ عوامل مربوط به ماهيت كار :‌

هر كار داراي خصوصيات ويژه‌اي است که آن را در زمان لازم برای رفع خستگی متمایز می کند. از جمله این خصوصیات، یکنواختی کار، کار در حالت ایستاده، وضعیت قرار گرفتن بدن، اعمال نیرو برای حرکت دادن و یا حمل بار و تنش چشمی در حین انجام کار است.

Cـ عوامل مربوط به شرايط محيطي (عوامل زیان آور محیط کار):

تعیین درصد بيكاري مجاز، باید با توجه به شرايط محيطي از قبيل حرارت رطوبت، سرو صدا ، كثيفي ، ‌ارتعاش ، شدت نور ،‌گرد و خاك ، ‌خيس بودن و غيره تعیین شود. طبق استانداردهای بین المللی و قوانین ILO ( عوامل زیان آور محیط کار باید بررسی گردد که شامل عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و ارگونومی است) مثل:

1. حرارت: كوره‌هاي كارخانه‌هاي فولاد سازي و صنايع سنگين
2. سرو صدا: كارخانجات فولاد، ريسندگي و بافندگي
3. کار در ارتفاع، روشنایی کم و ...

 روش های تعیین الونس:

روش اول : بر مبناي مشاهده از دو يا سه عمليات در طي يك دوره زماني طولاني مي‌باشد كه طي آن زمان بيكاري و دليل مربوط به آن بدست مي‌آيد. داده‌هايي كه از اين طريق بدست مي آيند بايد به صورت دقیق بررسي شوند كه اين كار خسته كننده خواهد بود و اگر اندازه نمونه‌ها كوچك گرفته شوند نتايج آماري مخدوش می شود.

روش دوم : تعيين درصد الونس از طريق نمونه برداري از فعاليت. در اين روش فرد زمانسنج بايد تعداد زيادي مشاهده تصادفي به این صورت انجام دهد كه در زمان هاي تصادفي در سالن توليد آنچه را كه هر اپراتور انجام مي‌دهد ثبت ‌‌كند. از این طریق، تعداد تاخيرات به كل مشاهدات گرفته شده و در نتيجه الونس براي تاخيرات بدست مي‌آيد .

روش سوم: روش وستینگهاوس

روش چهارم استاندارد جهانی و منطبق بر الزمات ادراه کار

انواع الونس (با یک روش توضیحی دیگر)

-الونس تأخيرات قانوني

اين الونس نشان‌دهندة تاخيرات اجتناب ناپذیر، كوتاه مدت و همچنين كارهاي كوچك اضافي است. در عمل مقدار اين نوع الونس بسيار كوتاه است و به صورت درصدي از مجموع زمان هاي نرمال عناصر تكراري دورکاری، نشان‌داده مي‌شود. اين الونس بايد به بقيه فعاليت هاي موجود در دورکاری اضافه شود . مقدار اين الونس از 5% تجاوز نمي‌كند و فقط بايد زماني داده شود كه نتوان آن را حذف نمود.

مثال: تعميرات كوچك ( مانند شكستن متة دريل )، تغيير در مواد فرآيند و يا قطع کوتاه كار بوسيله مسئول يا ناظر از جمله تاخیرات اجتناب ناپذیر است که باید در زمان استاندارد درنظر گرفته شود.

 -الونس راحتی

اين الونس به صورت درصدي از زمان نرمال به آن اضافه مي‌شود و هدف از تخصیص آن اینست كه به اپراتور برای بهبود اثرات فيزيكي و رواني كه در اثر كار و در شرايط مشخصي در او بوجود آمده است، فرصتی داده شود.

اين الونس به دو بخش  الونس ثابت و الونس متغير تقسیم می شود.

انواع الونس ثابت

الف- الونس نيازهاي شخصي: اين الونس نشان‌دهندة لزوم دور شدن از محل كار به منظور برآوردن نيازهاي انساني مانند شستشو، دستشويي و نوشيدن است و به صورت درصد ثابتي در نظر گرفته مي‌شود ( معمولاً براي مردان 5 درصد و براي بانوان 7 درصد در نظر گرفته شده است)‌.

ب- الونس خستگي پايه : اين الونس كه مقدار آن ثابت است به ميزان انرژي مصرف شده درهنگام انجام يك كار دلالت مي‌كند و عبارت است از : الونسي كه نشان‌دهندة ميزان خستگي كارگري است كه در حال نشسته با داشتن كار سبك در شرايط مناسب كاري با استفادة نرمال از دست و پا و وسايل ساده كار مي‌كند . الونس خستگی پایه برای مردان و زنان بصورت ثابت 4 % زمان نرمال درنظر گرفته مي‌شود.

(بالانس خطوط تولید و ظرفیت سنجی) با کمک زمان‌ سنجی و کارسنجی

بالانس خطوط تولید یکی از الزامات تولید است و در صورتی که به آن توجه نشود زیان های خسارت باری را به وجود خواهد آورد. بسیاری از شرکت‌هایی که به بالانس کردن توجهی نداشته و فرآیندهای خود را بدون آن انجام می دهند، پس از مدتی با هزینه‌هایی مواجه خواهند شد که آن‌ها را مجبور به توقف تولید می‌کند که این مسئله مانع از پیشرفت می‌شود.

 در آموزش ذیل، بصورت کامل اهمیت و راز مخفی و ارتباط بالانس کردن با ارزیابی کار و زمان را توضیح داده ام.

جهت دیدن آموزش کلیک کنید.

خلاصه

برای حرفه ای شدن و انجام پروژه های (ارزیابی کار و زمان) کار سنجی و زمان سنجی می توانید از تیم مشاوره این سایت کمک و بهره مند شوید.

مرتضی بهمنی خالق کتاب مدیریت تولید به شیوه تویوتا

 مدیر تولید در سال های  91 الی 97 در شرکت بین المللی IDC Group

پژوهشگر و مشاور سازمان های صنعتی از سال 97 تاکنون

مدرس دانشگاه و مدرس شرکت های ملی نفت ایران، گاز خوزستان، فولاد خوزستان و...

این مقاله بخشی از آموزش مستر تولید به شیوه تویوتا و کتاب بنده بوده است.

انتشار مطلب با ذکر نام سایت و آدرس سایت www.Bahmaniie.ir بلامانع است.