پیاده سازی کنترل کیفیت در سازمان

کنترل کیفیت چیست ؟؟

عصر کنونی را می‌توان عصر کیفیت نامید. در چنین شرایط رقابتی و با تولیدات در سطح انبوهی، تنها تولیدکنندگانی می‌توانند موفق باشند که محصولات باکیفیت‌تر و خدمات پس از فروش بهتری ارائه کنند. درواقع، کنترل کیفیت به یکی از ملاحظات اصلی قبل از تولید هر محصول تبدیل شده است. کنترل کیفیت بهتر منجر به بهره‌وری بهتر از منابع موجود و کاهش هزینه‌های تولید می‌شود. عبارت کنترل کیفیت از دو کلمه‌ی کنترل و کیفیت تشکیل شده است که برای درک بهتر این مفهوم درادامه به تشریح معنای هر دو لغت می‌پردازیم.

دکتر اسپریگل (Spriegel)، کنترل کیفیت را این‌طور معنا می‌کند: کیفیت محصول، از مجموع کیفیت ویژگی‌های مختلف آن از جمله شکل، اندازه، استحکام، ترکیبات و رنگ آن به دست می‌آید.

از منظر جان مک لیلان (John D. McIIellan)، کیفیت به معنای درجه‌ای از استانداردهاست که برای ساخت محصول نهایی روی آن اعمال می‌شود.

از تعاریف بالا به‌راحتی می‌توان متوجه شد که کیفیت به ویژگی‌های مختلف محصول که در سطح عالی قرار دارند، اطلاق می‌شود. البته کیفیت مفهومی نسبی است و با توجه به نوع مصرف محصول و اینکه تحت چه شرایطی استفاده می‌شود، معنای آن متفاوت می‌شود.

پیاده سازی کنترل کیفیت در هر سازمانی برای اطمینان از انطباق با الزامات محصول و خدمات ضروری است.

مراحل اصلی پیاده سازی براساس چرخه دمینگ به شرح ذیل است :

1- طرحریزی کنترل کیفیت :

مهمترین قدم جهت استقرار سیستم کنترل کیفیت در هر سازمانی تعریف کیفیت در آن سازمان است که این تعریف از طریق سند طرح کیفیت صورت می‌گیرد.

بسیاری از مدیران ارشد شرکت‌ها بدون تعریف کنترل کیفیت در سازمان خود، بازرس کنترل کیفیت استخدام می‌کنند. بازرس کنترل کیفیت عمل بازرسی را انجام می‌دهد چه مشخصه کنترلی، چه موقع، چگونه، با چه ابزاری را کنترل نماید و نتایج را در چه فرم‌هایی ثبت نماید.

طرحریزی فرآیند کنترل کیفیت با تدوین طرح کیفیت انجام می‌گیرد.

پس :  تکمیل طرح کیفیت و طراحی فرم‌های طرح بازرسی و کیفیت را در قدم اول انجام دهید.

2- آموزش :

آموزش‌های لازم جهت نحوه اجرای کنترل کیفیت قبل از اجرای برای بازرسین برگزار می‌شود این آموزش‌ها می‌تواند شامل :

• آموزش نحوه به‌کارگیری طرح کیفیت
• آموزش به‌ کارگیری ابزارهای اندازه‌گیری ( کولیس ، میکرومتر ، ساعت اندیکاتور و ... )
• آشنایی با تجهیزات و ماشین آلات
• آشنایی با فرآیندهای سازمان
• آموزش نحوه تکمیل فرم‌های بازرسی و آزمون
• در صورت نیاز  SPC & SQC
• برای اینکه سریعتر به نتیجه برسیم توصیه میشود استاندارد ISO9001 بصورت اصولی آموزش دیده شود

3- اجرای کنترل کیفیت

بر اساس تعریف انجام شده در طرح کیفیت ، بازرس کنترل کیفیت اقدام به کنترل مواد اولیه و محصول در مراحل مختلف می‌نماید. که شرح وظایف QC MAN به شرح ذیل است:

بازرسی و کنترل در سه مرحله :

A) کنترل ورودی
B) کنترل در حین فرآیند
C) کنترل محصول نهایی

A- کنترل و پایش اقلام و مواد ورودی:

از مهم ترین کارهای واحد کنترل کیفیت، کنترل و پایش اقلام ورودی مانند مواد اولیه و قطعات است. کارشناسان کنترل کیفیت بایستی بر اساس طرح های کنترل که از قبل تهیه شده است و بر اساس معیارهای مشخص، اقدام به کنترل و بازرسی مواد ورودی نموده و از صحت آنها اطمینان یابند.

B- کنترل، اندازه گیری و پایش در حین فرآیند تولید:

در فرآیند تولید محصولات، واحد کنترل کیفیت بایستی نظارت های مداوم بر فرآیند را داشته باشد تا اطمینان یابد محصولی سالم و مطابق الزامات تولید می شود.
کارشناسان کنترل کیفیت با اندازه گیری و پایش مواد حین تولید آن هم با استفاده از تجهیزات مورد تایید و کالیبره شده از صحت تولیدات اطمینان حاصل می کنند.
در این مرحله در صورتی که کارشناسان کیفی متوجه خطایی در محصول شوند بایستی سریعاً دستور توقف تولید را صادر نمایند. برای این منظور لازم است اختیار لازم از طرف مدیریت ارشد به مدیر کنترل کیفیت تفویض شود.

C- کنترل، اندازه گیری و پایش محصول نهایی :

کارشناسان کنترل کیفیت باید برای اطمینان از اینکه محصولی بدون عیب و سالم به مشتری تحویلی می شود، این فرآیند بر روی محصولات نهایی و بر اساس معیارهای طرح کنترل انجام می شود.

جلوگیری از رسیدن محصولات معیوب به دست مشتری است. زمانی که این اتفاق بیافتد، معمولا سازمان ها باید خسارت هایی را به مشتری بپردازند، بعنوان مثال طی گزارشی در آمریکا در حدود 50 میلیارد دلار در سال خسارت توسط شرکت ها پرداخت می شود. گاهاً این خسارت ها باعث تعطیلی شرکت های کوچک می شود.

4- بهبود

بهبود سیستم کنترل کیفیت با توجه به بازخوردهای دریافتی صورت گرفته از پیاده سازی کنترل کیفیت صورت می‌گیرد و بر اساس آن فرم‌ها و روش‌های اجرایی مورد استفاده در واحد کنترل کیفیت بازنگری می‌شود.

تهیه کننده و مدرس : مرتضی بهمنی